دکتۆر "جگەرخوێن" جێگرى نوێنەرایەتیی هەرێمى کوردستان لە تاران، لەگەڵ "الویە دوکوتینى" ڕاوێژکارى باڵیۆزخانەى فەڕەنسا لە ئێران دیداری کرد.

"الویە دوکوتینى" ڕاوێژکارى باڵیۆزخانەى فەڕەنسا لە تاران، ڕۆژى پێنجشەمە رێکەوتى 18-9-2014 سەردانى نووسینگەى نوێنەرایەتى حکوومەتى هەرێمى کوردستان لە تارانی کرد و لە لایەن دکتۆر "محەمەد سەدیق ئەحمەد" (جگەرخوێن) جێگرى نوێنەرى حکوومەتى هەرێمی کوردستان لە تاران و هەروەها "سۆران علی" بەرێوەبەریی پەیوەندییەکان و ڕاگەیاندنیی نوێنەرایەتیی هەرێمى کوردستان بە گەرمی پێشوازیی لێکرا.

لەو دیدارەدا بە شێوەیەکى تێروتەسەل باس لە بارودۆخی کوردستان و عێراق و ناوچەکە کرا و "الویە دوکوتینى" باسی لە سووربوونى وڵاتى فەڕەنسا کرد بۆ پشتیوانیی کردنی هەرێمى کوردستان و دوایین هەڵوێستى فەڕەنسا و وڵاتانى هاوپەیمانى ئەورووپاى خستەڕوو و تەئکیدى لەسەر جدیەیی هەڵوێستى فەڕەنسا کرد بۆ پشتیوانى هەرێمى کوردستان.

لە بەشیًکی دیکەی ئەم دیدارەدا جێگرى نوێنەرایەتیی هەرێمى کوردستان لە تاران، باسی لە پێویستیی پشتیوانى نێودەوڵەتیی کرد سەبارەت بە هاوکاریکردنى ئاوارەکان و جەختیشی کردەوە کە هەرێمى کوردستان بۆ بەرگریکردن لە هاووڵاتییانى پێویستیی بە یارمەتی نێودەوڵەتیی هەیە.

دکتۆر "جگەرخوێن" لە وتووێژێکدا ڕایگەیاند: سەرۆک بارزانی لە پەیامێکی گرینگدا ڕایگەیاند تا دوایین هەناسە لەگەڵ تیرۆریستان شەڕ دەکەین و بە پێی ئەم فەرمانە ئێستاکە ستراتێژی چەکداریی هێزی پێشمەرگە لە داکۆکیکردن بەرەو هێرشبردن گۆڕانی بەسەردا هاتووە.

دکتۆر "جگەرخوێن" (محەمەد سەدیق ئەحمەد) جێگری نوێنەرایەتیی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە شاری تاران لە وتووێژێکدا لەگەڵ ماڵپەڕی "دیپلۆماسی ئێرانی" سەبارەت بە ڕووداوەکانی ئەم دوایانەی هەرێمی کوردستان و عێراق و باروودۆخی پێشمەرگەکانی کوردستان گوتی: لە ئێستادا باروودۆخی جەنگ نیشاندەدات کە پتەوی و بەهێزی ئەو شوێنانەی کە هێزەکانی پێشمەرگەی تێدا نیشتەجێیە بە پڕچەککردنی ئەوان بە چەکە قورسەکان، لە بەرزتربوونی ئاستی هێزەکانی پێشمەرگە لە بەرانبەر گرووپە تیرۆریستییەکانی داعێشدایە. ئیرادە و توانای هێزەکانی پێشمەرگە بۆ داکۆکیکردن لە مافی کوردستان و خەڵکی کورد، زۆر بەهێزە و ئەم هێزانە ئەزموونی زۆریان لە جەنگە کلاسیکەکان و بە تایبەت شەڕە پارتیزانییەکاندا هەیە، بەڵام پانتایی بەربڵاوی جوگرافی زیاتر لە 1050 کیلۆمەتری بەڕەکانی جەنگ و بەرەنگاربوونەوە لەگەڵ هێرشبەرە ئینتحارییە تیرۆریستییەکان باروودۆخی تایبەتی پێویستە کە خۆشبەختانە پێشمەرگەکان لەم ماوە کورتەدا تا ڕادەیەکی زۆر ئەو تواناییەیان بەدەستهێناوە.       

گوتیشی: بە لەبەرچاوگرتنی ئەمانە دەبێت ئەو هەواڵەتان پێبدەم کە لە ڕۆژانی ڕابروودا پێشمەرگەکان توانییان باشترین گورزی مومکین لە داعێش بدەن و ژمارەیەکی بەرچاویان لێبکوژن کە لە بەراورد لەگەڵ چەند هەفتەی ڕابردوودا جێگای سەرنجە. 

دکتۆر "جگەرخوێن" سەبارەت بە ڕۆحییە و جۆری خۆڕاگریی کوردەکان لە بەرانبەر هێرشەکانی داعێشدا گوتی: جەنابی سەرۆک بارزانی لە پەیامێکی گرینگدا ڕایگەیاند کە تا دوایین هەناسە لەگەڵ تیرۆریستان شەڕ دەکەین و بە هێزەکانی پێشمەرگە فەرمانی داوە کە بە تەواوی توانایانەوە لە بەرانبەر هێرشەکانی تیرۆریستان و دوژمنانی خاک و خەڵکی کوردستان بوەستن. ئێمە شایەدی ئەوەین کە هەموو هێزە کوردییەکان لە پارت و حیزبە سیاسییەکان چ لە ناوخۆی هەرێمی کوردستان و چ لە ناوچەکانی دیکەی کوردستان لەم قۆناغە هەستیارەدا یارمەتی خەڵکی دەدەن و هاتوون بە هانای لێقەومانەوە و لە بەرانبەر دوژمنێکی تیرۆریست بە ناوی داعێش یەکپارچەبوون. 

 گوتیشی: بە پێی فەرمانی فەرماندەی گشتیی هێزە چەکدارەکانی هەرێمی کوردستان سەرۆک بارزانی و دوای بانگهێشت کردن لە هێزە خۆبەخشەکانی خەڵکی و هێزە جەنگییەکانی دیکە و سەقامگیری هێزە پشتیوانییەکان لە بەرەکانی چەند لایەی خۆڕاگر و بەهێزکردنیاندا، بە فەرمانی بەڕێزیان ئێستاکە ستراتێژی چەکداریی ئەم هێزانە لە داکۆکیکردن بەرەو هێرشبردن گۆڕانی بەسەردا هاتووە و هەمووان لە  چاوەڕوانی فەرمانی کۆتاییدان بۆ هێرش بردنی سەرتاسەری بۆ سەر مۆڵگەکانی تیرۆریستان. بەڵام بەڕێزیان ئاماژەیان بەوە نەکردووە کە ئەم هێرشە تەنیا لە لایەن پێشمەرگەکانە دەکرێت یا بە شێوەی هاوکات سوپای عێراقیش دەست بەم هەنگاوە هەماهەنگ و ڕێکووپێکە دەکات. 

جێگری نوێنەرایەتیی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە شاری تاران سەبارەت بە هێرشەکانی ئاسمانییەکانی ئەمەریکا و هەروەها هێرشە ئاسمانییەکانی سوپای عێراق بۆ سەر مۆڵگەکانی تیرۆریستان گوتی: بەختەوەرانە ئەم هێرشانە توانیوییەتی گورژی بەرچاو بەم تیرۆریستانە بگەیەنێت و ئێمە هیوادارین کە بەردەوام بێت و ڕەوتەکە بە شێوەیەک بێت کە چاوەڕوان دەکرێت و بە زووترین کات تەواوی ئەم شارانە و ناوچە بەربڵاوەکانی دیکە بە شێوەیەکی تەواو لە تیرۆریستانی داعێش خاوێن بکرێتەوە.  

دکتۆر "جگەرخوێن" سەبارەت بە ئاوارەکانی هەرێمی کوردستان گوتی: هەرێمی کوردستان هەر چەندە لە لایەنی هێزەکانی خەڵکیی و چەکداریی و سیاسییەوە بەتوانایە بەڵام لە لایەنی ئابوورییەوە باروودۆخێکی دژواری تێپەڕ کردووە و ئێستاکەش زیاتر لە یەک میلیۆن پەنابەر و ئاوارەی جەنگی تیرۆریزم ڕوویتێکردووە و بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی کە دەوڵەتیی عێراق لەم کاتەی ئێستادا لە لایەنی گشتییەوە دەوڵەتێکی لاوازە، بێ شک بۆ ڕووبەڕووبوونەوە لەگەڵ مەترسییەکی زۆر لە بەرانبەر تیرۆریزمی کوێر و نوێی بە ناوی داعێشدا ئێمە زۆر تەنیا ماوینەتەوە. شەڕی ئێمە شەڕ لەگەڵ پاراستن لە بایەخە بەرزە مرۆڤایەتیی و ئەخلاقیی و مرۆدۆستانەکانە. بەڵام بۆ بەرەنگاربوونەوە لەگەڵ ئەم دیاردە قێزەونە دژە مرۆڤایەتییە پێویستە کە هەموو هێزە پێشکەوتووە، ئاشتیخواز و دادپەروەرەکان یەکگرتوو بن و یارمەتیمان بدەن.

ئەوەیشی خستەڕوو: لەم باروودۆخە تایبەتەدا و قەیرانی تیرۆریزمی کوێری داعێش، هەموو هێزە خەباتکارە کوردییەکان بە شێوەی یەکپارچە و هەڤاڵان و هاوپەیمانانی خەڵکی عێراق و هەرێمی کوردستان یارمەتیی بەرچاویان ڕەوانەی هەرێمی کوردستان کردووە کە وەزیری دەرەوەی عێراق بەڕێز "هووشیار زێباری" و سەرۆکی دیوانی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان بەڕێز "فوئاد حوسێن" لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا سوپاسی ئەم یارمەتیانەیان کرد و بە تایبەت یارمەتییەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران لە لایەن ئەم دوو بەرپرسە باڵایەی عێراق و کوردستانەوە رێزی لێنرا. هەڵبەت کۆمەڵەی خاچی سووری ئێرانیش یارمەتیی خواردەمەنیی و دەواو و دەرمانی بەرچاوی پێشکەش بە ئاوارەکانی نیشتەجێی هەرێمی کوردستان کردووە کە بەداخەوە بە شێوەیەکی بەرچاو لە دەزگاکانی ڕاگەیاندنی ئێراندا ڕەنگدانەوەی نەدایەوە و دەبێت جەخت بکەمەوە کە بەختەوەرانە پەیوەندیی نێوان دوو لایەن لە باشترین ئاستی خۆیدایە.  

دکتۆر "جگەرخوێن" هەروەها سەبارەت بە وتەکانی ئاغای "عەلی یۆنسی" یاریدەدەری تایبەتیی سەرۆککۆماری ئێران لە کارووباری نەتەوەکان و کەمینە ئایینیی و مەزهەبییەکاندا گوتی: زۆر خۆشحاڵم کە بەڕێزیان بە نوێنەرایەتیی لە دەوڵەتیی ئێران بەم شێوەیە لە بەرانبەر ئەو کارەساتانەی کە بەسەر کوردەکاندا هاتووە و ئەو مەترسییەی کە لە پێشدایە بیروڕای دەربڕی و هەڵوێستی ئێرانی ڕاگەیاند و ئەم پشتیوانییە بۆتە مایەی دڵگەرمی و خۆشحاڵی ئێمە. 

جێگری نوێنەرایەتیی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە وڵاتی ئێران سەبارەت بە باروودۆخی ئاوارەکانی کورادی ئیزەدی لە چیاکانی شنگاڵ گوتی: بەشی یەگجار دڵتەزێنی ڕووداوە تاڵەکانی چەند ڕۆژی ڕابردوو ئەوەیە کە بە دەیان هەزار کەس لە هاونیشتمانیانی کوردی ئیزەدیمان لە باروودۆخێکی زۆر دژوار بۆ پاراستن لە گیانی خۆیان ڕوویان لە چیاکانی شنگاڵ کرد و بەداخەوە بووە هۆی کارەساتێکی مرۆڤانەیی کە ڕەنگدانەوەی جیهانی بەدواوە بوو، کردەوە بەربڵاوە جۆراوجۆرەکان، لەوانە: دەرکردنی بڕیارنامەی ئەنجوومەنی ئاسایش ڕێکخراوەی نەتەوە یەکگرتووەکان و هەوڵە خێراکانی هەندێک لە هەڤاڵان و هاوپەیمانە ناوچەیی و نێودەوڵەتییەکانی ئێمەی بەدواوە بوو.     

دکتۆر "جگەرخوێن" جێگری نوێنەرایەتیی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە شاری تاران لە کۆتایی ئەم چاوپێکەوتنەدا گوتی: بەداخەوە زۆریەک لە منداڵان و بەساڵاچووان و ئافرەتان بە لەبەرچاوگرتنی گەرما پڕووکێنەری هاوین بە هۆی تینوێتی و برسێتییەوە گیاتی خۆیان بەختکرد. بەڵام تا ئێستا بەشێکیی زۆر لەم ئاوارانە بەرەو ناوچە هێمنەکان گواستراونەتەوە و لە ڕێگای ئاسمانەوە لە لایەن فڕۆکەکانی ئەمەریکا و سوپای عێراقەوە یارمەتیان ئاراستە کراوە و ئێستاکە ئەم جۆرە هاوکارییە ڕوو لە زیادبوونە، هەڵبەت دەبێت ئاماژە بەم خاڵە بکەم کە لە ڕۆژی یەکەمەوە نزیکەی هەزار پێشمەرگە بە هاوڕێیەتیی لەگەڵ ئەم ئاوارانە لە چیاکانی شنگاڵ بۆ نەهێشتی هێرشی تیرۆریستان بۆ سەر خەڵکی بێتاوان سەقامگیر کرابوون. 

 ئاژانسی تەسنیم: دکتۆر جگەرخوێن جێگری نوێنەرایەتیی هەرێمی کوردستانی عێراق لە تاران، پەیوەندیی کوردەکان لەگەڵ ئێران مێژوویی هەڵدەسەنگێنێت و دەڵێت: کوردستانی عێراق بەشێک لە دەڤەری شارستانییەتی ئێران بووە و هەیە.

بە پێی ڕاپۆڕتی گرووپی نێودەوڵەتیی ئاژانسی تەسنیم، دکتۆر جگەرخوێن (محەمەد سەدیق ئەحمەد) جێگری نوێنەرایەتیی هەرێمی کوردستانی عێراق لە کۆماری ئیسلامی ئێران لە دانیشتنێکی چاوپێکەوتنیدا لە ئاژانسی تەسنیم بۆ هەڵسەنگاندنیی هەڵبژاردنەکانی پەڕڵەمانی عێراق لە پێگەی ئەم ئاژانسە ئامادەبوو و لەمبارەیەوە بیروڕاکانی خۆی خستەڕوو کە لە خوارەوە دەقی ئەم دیدارە دەبینن:

هەڵبژادنەکان هێمای دیموکراسیی

تەسنیم: ئایا هەڵبژاردنەکانی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق دەتوانێت لە نێوان گرووپە سیاسییە جۆراوجۆرەکاندا لێکنزیکبوونەوە پێکبێنێت؟

هەڵبژاردن دەرفەتێکە کە خەڵکی وەکوو هێمایەکی دیموکراسی کەڵکی لێوەردەگرن و هەروەها لەو دەرفەتە بۆ هەڵسەنگاندنی شێوازی کارکردنی ئیدارەی کاروباری کۆمەڵگا لە لایەن دەوڵەتەکانەوە کەڵکی لێوەردەگیرێت، زۆر باشە کە گرفت و ناکۆکییە سیاسییەکان و ڕوانگە جۆراوجۆرەکان لە نێوان گرووپە سیاسییەکاندا بوونی هەیە و لە ڕێگای هەڵبژاردنەکانەوە بە شێوەی ئاشتیانە شیدەکرێتەوە و چارەسەر دەکرێن.

بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی کە ئەو گرفتە زۆرانەی کە ئێستا ڕووبەڕووی عێراق بۆتەوە، باشترین شێوە ئەوەیە کە خەڵکی لە هەڵبژاردنەکاندا بەشداری بکەن و دەنگی خۆیان بدەن بەو کاندیدا و گرووپە سیاسیانەی کە دەستنیشانیان کردوون تا بەم شێوەیە بتوانن لە ڕێگای یەکگریی نەتەوەیی کە لە عێراقدا پێکدێت کاریگەرییان هەبێت.

وڵاتی عێراق تایبەتمەندیی خۆی هەیە. وڵاتی عێراق دوای ڕووخانی ئیمپڕاتۆری عوسمانی و جەنگی جیهانی یەکەم بە پێی باروودۆخێکی تایبەت دامەزرا، عێراق پێکهاتەیەکی نەتەوەیی و ئایینی وێکنەچووی هەیە و بەم هۆیە ئەو دەوڵەتانەی کە هاتنە سەر کار لە سەرەتاوە تا ئێستا هیچ کامیان نەیانتوانیوە یەکێتییەکی نەتەوەیی گونجاو لە نێوان خەڵکیدا پێکبێنن، بە تایبەت لە دەیەکانی ڕابردوودا و دوای ڕووخانی ڕژێمی پاشایەتیی و سەقامگیری سیستەمەی کۆماری و پاشان بەعسی، ڕوانینینێکی تایبەتی ڕەگەزپەرەستانە زاڵ بووە و بیرووبۆچوونەکانی خەڵکی سەرکوت کردووە.

دەمەوێت بە شێوەیەکی تایبەت ئاماژە بە سەرکوتکردنی بیرووبۆچوونە جیاوازەکانی کوردەکان و شیعەکان بکەم، هیچ کاتێک هەوڵنەدرا تاکوو بیرووبۆچوونە ڕاستەقینەکانی خەڵک لەبەرچاو بگیرێت تا خەڵکی بتوانن ڕوانگەی ڕاستەقینەی خۆیان بۆ ئیدارەکردنی وڵات بەکاربێینن تا بەم هۆیەوە یەکێیەتییەکی دروستکراو کە وێدەچوو ڕوویدابێت یەکێتییەکی ڕاستەقینە نەبوو بەڵکوو تەنیا گوشار و کردەوەی دەسەڵات بوو کە ئیزنی نەدەا ڕوانگە سیاسییە جیاوازەکان لە عێراقدا سەرهەڵبدات.

پەیوەندیی کوردەکان لەگەڵ شیعەکان ستراتێژیکە

تەسنیم: ئایا هەڵوێستی کوردەکان لە هاوپەیمانی لەگەڵ شیعەکان لەسەر جێی خۆی ماوەتەوە؟ و ئەم هاوپەیمانییە تەنانەت لەگەڵ کەسایەتیی نووری مالکیش بوونی هەیە؟

هاوپەیمانی ئێمە لەگەڵ کەسایەتییەکان نییە، ئێمە لەگەڵ خوشک و برا شیعەکانی خۆمان هاوپەیمانی پێکدێنین، کوردەکان لەگەڵ شیعەکان مێژووی خەبات و چەوساوەیی هاوبەشیان هەیە و یەکێتی ئەوان ستراتێژیکە، ئەم یەکێتییەی ئێمە لەگەڵ هەموو هێزە سیاسییە پێشکەوتووەکانی عێراق بوونی هەیە و بە تایبەت لەگەڵ شیعەکانیشدا.

بەشداریی خەڵکی لە شارەکانی باشووریی عێراق زیاتر دەبێت

تەسنیم: پێشبێنی ئێوە بە نیسبەت بەشدرایی خەڵکی لە عێراقدا چۆنە و ئایا لەم بوارەدا هەڵسەنگاندنێکتان کردووە؟ 

وای دەبینم عێراق بە لەبەرچاوگرتنی پێکهاتەی نەتەوەیی جیاوازی خۆی بە سەر سێ پێکهاتەی ئایینی جیاواز و جۆری بەربڵاوییان، یانی برایانی شیعە، برایانی سوننە و کوردەکان، بەشداری لە شارەکانی باشوور زیاتر دەبێت و لە هەرێمی کوردستانیش هەر بە شێوەیە دەبێت، لەو ناوچانەی کە گرفتی ئەمنییەتی بوونی هەیە، وا چاوەڕوان دەکرێت بەشداری کەمتر بێت.  

نابێت سەبارەت بە دەرئەنجامی هەڵبژاردنەکان بیرووڕا دەرببڕدرێت

تەسنیم: پێشبێنی ئێوە سەبارەت بە پێشوازیی خەڵکی لە لیستەکانی هەڵبژداردن چییە؟ لە چ لیستێک پێشوازیی زیاتر دەکرێت؟

لەمبارەیەوە نابێت بیرووڕا دەرببڕدرێت. خەڵکی لە هەرێمی کوردستان بەرشدارییەکی بەرچاویان هەبوو بەڵام ناتوانرێت ئاماژە بە لیستێکی تایبەت بکرێت.

بەدەستەوەبوونی یەک یا دوو پلەی سەرەکی مافی کوردەکانە

تەسنیم: ئێستاکە ئەم ناکۆکییانە لە نێوان کوردەکان و سوننەکانیشدا دەبینین، بۆ نموونە لە بارەی هەڵبژاردنەکانی سەرۆک کۆماری ڕایدەگەیەنن کە ئەم پلەوپایە مافی ئێمەیە و لە لایەکی دیکەشەوە کوردەکان جەخت دەکەنەوە کە ئێمە لە مافی خۆمان چاوپۆشی ناکەیەن، بیرووڕای ئێوە لەمبارەیەوە چییە؟

عێراق لە دوو نەتەوەی کورد و عەڕەب پێکهاتووە، هەر وەکوو ئاگادارن پەڕڵەمانی هەرێمی کوردستان بە دەنگی خەڵکی هەڵبژێردرا، لە حاڵێکدا کە ئێستا هەرێمی کوردستان سەربەخۆیە، بڕیاریدا کە لەگەڵ برا عەڕەبەکانی خۆی لە عێراقێکی دیموکراتی نوێیدا، یەکێتی و پێکەوبوون هەڵبژێرێت. ئەوە ڕوون و ئاشکرایە کە هەرێمی کوردستان وەکوو بەشێکی سەرەکی لە پێکهاتەی جەماوەری عێراق و نەتەوەیەک کە زیاترین زوڵم و زۆری دەرهەق کراوە، لەوبڕوایەدام کە بەدەستەوەبوونی یەک یا دوو پلەی سەرەکی وڵات مافی کوردەکانە و ئەوە داوایەکی زۆر نییە.

برایانی سوننە و حیزبە سیاسییە سوننەکان بوونیان هەیە کە پابەندیی پڕۆسەی سیاسیی عێراقن و ڕوانینی پێشکەوتووانەیان هەیە بەڵام بە گشتیی مەبەستم ئەوەیە کاتێک کە پێکهاتەی نەتەوەیەک زیاتر لە 80 ساڵ بە یەک دروشمی ڕەگەزپەرەستانەوە لە عێراقدا حکوومەت بکات دژوارە کە ئەم پێگەیە لەوان وەربگریی و بتوانی بەوان بسەلمێنی کە ئێوە دەبێت تەنیا بەشی خۆتان هەبێت.

سوننەکان دەبێت بە پێی بارستایی خۆیان داوای مافەکانیان بکەن

تەسنیم: بەبڕوای ئێوە بەشی ئەوان چییە؟

بەشی ئەوان بە پێی بارستایی و جمووریانە، هەر وەکوو ئاماژەم پێکرد عێراق بە شێوەیەکی تایبەت دابەشکراوە، هەر وەکوو هەمووان لەو بڕوایەدان، هەرێمی کوردستان تایبەتمەندی خۆی هەیە و یەکێتی لەگەڵ برا عەڕەبەکانی خۆی و مانەوە لە چوارچێوەی عێراقی نوێ و دیموکراتدا پەسند کردووە، وا دەزانم بچووکترین چاوەڕوانی ئەوەیە کە یەکێک لە پلەوپایە سەرەکییەکانی بەرپرسیارییەتی لە عێراقدا بە کوردەکان ببەخشرێت.

هاوپەیمانییەکان دوای هەڵبژاردنەکان پێکدێن

تەسنیم: داهاتووی عێراق دوای هەڵبژاردنەکان چۆن دەبینن؟ هاوپەیمانیی نێوان گرووپە سیاسییەکان بە چ شێوەیەک دەبێت؟

هاوپەیمانییەکان دوای ڕوونبوونەوەی دەرئەنجانی هەڵبژاردنەکان پێکدێت، تاکوو لیست و گرووپە سیاسییەکان بتوانن بەرنامەکانی خۆیان هەڵسەنگێنن و شێوازی هاوپەیمانیی خۆیان لەگەڵ یەکتری بە جوانی شیبکەنەوە. ویستی ئێمە بۆ هاوپەیمانییەکان بە پێی ئەو مافانە دەبێت کە بەدەستیی دێنین، ئەگەر بیرووڕا و داخوازییەکانی ئێمە پەسەندیی ئەو هاوپەیمانە بێت کە ئێمە دانووستانی لەگەڵ دەکەین، پێویستیی و پێداگریی تایبەتمان لەسەر وەرگرتنی پۆستەکان نابێت، خاڵێکی گرینگ ئەوەیە کە ئێمە بتوانین بەرنامەکانی خۆمان بەرەو پێشەوە بەرین، هەڵبەت ئەگەر بڕیار بەوەبێت کە پلە سەرەکییە ئیداریی و بەرپرسیارییەتییەکانی عێراق بە شێوەی عادیلانە دەبەشبکرێت، وەکوو چاوەڕوان دەکرێت یەکێک لەوان دەبێت بە کوردەکان بدرێت.

بۆ پۆستی سەرۆک کۆماری گوڵبژێریکی بەهێزمان هەیە

تەسنیم: ئایا کوردەکان کەسێکی تایبەتییان بۆ پلەی سەرۆک کۆماری عێراقلەبەرچاوگرتووە؟ بۆ ئەم پلەوپایە چ بەرنامەیەکتان هەیە؟

حەتمەن کەسانی تایبەت دیاریکراون بەڵام نامەوێت کە ئاماژە بە ناوێکی تایبەت بکەم، زۆر کەس لە سەرۆک بارزانی بانگهێشتیان کردووە تاکوو پلەی سەرۆک کۆماری عێراق وەربگرێت. دوای تەواوبوونی پڕۆسەی هەڵبژاردنەکان و ئاشکرابوونی دەرئەنجامەکان و هەروەها وتووێژ و دانووستان سەبارەت بە روونکردنەوەی باروودۆخی سەرۆک کۆماری، وای نابینم کە گرفتێک لە هەڵبژاردنی کەسی دیاریکراودا هەبێت، ئێمە کەسانی بەهێزمان هەیە. کاتێک کە ئەم پۆستە هەر وەکوو جاران بۆ کوردەکان مسۆگربێت، بێگومان کاندیدی خۆشیان دەبێت.

چارەسەرکردنی گرفتە سیاسییەکان دەستەبەری گرفتە ئەمنییەکانە

تەسنیم: ئایا عێراق لە ئێستادا بەرەو بەدەستهێنانی پێگەیەکی سەرەکی لە ناوچەکەدا هەنگاو دەنێت؟

هیوادارین کە دەرئەنجامی هەڵبژاردنەکان بە شێوەیەک بێت و دەوڵەتێک بێتە سەر کار کە بتوانێت باروودۆخێک بۆ بەشداری ڕاستەقینەی هەموو لایەن و گرووپە سیاسییەکان بڕەخسێنێت، ئەگەر گرفتە سیاسییەکانی عێراق بەرەو چارەسەربوون بڕوات، چاوەڕوان دەکرێت گرفتە ئەمنییەتییەکان و کێشەکانی دیکە بەرەو کەمبوونەوە بڕوات و چارەسەر بکرێت. ئێمە لەوبڕوایەداین کە هەڵبژاردنەکان لەم ڕووەوە چارەنووسسازە. هیوادارین کە هەڵبژاردنەکانی ئێستا باروودۆخێکی نوێی بۆ عێراقی بەدیبێنێت و ئەم وڵاتە هێمنتر بێتەوە.     

پەیوەندیی کوردەکان لەگەڵ ئێران مێژووییە

تەسنیم: هەڕەشەکانی بەڕێز بارزانی دەربارەی جیابوونەوە لە عێراق تا چ ڕادەیەکە؟

لەوبڕوایەدام کە بەڕێز بارزانی هەڵوێستی خۆی وەکوو سەرۆکی هەرێمی کوردستان ڕادەگەیەنێت، پەیوەندیی کوردەکان لەگەڵ ئێران پەیوەندییەکی مێژووییە، کوردستانی عێراق بەشێک لە دەڤەری شارستانییەتی ئێران بووە و هەیە، زمانی ئێمە لەگەڵ زمانی فارسی بنچینەی هاوبەشی هەیە و ئێمە مێژوویەکی هاوبەشمان لەگەڵ یەکتریدا هەیە، بەم هۆیەوە هیچ کاتێک کردەوەی سیاسیی ئێمە بە شێوەیەک نەبووە کە خەسارەیەک بە ئێران بگەیەنێت، هەموو کاتێک رێبەرانی ئێمە بە تایبەت سەرۆک بارزانی سەبارەت بە پەیوەندییە زۆر باشەکانی خۆی لەگەڵ ئێران قسەی کردووە و وەسفی ئەم پەوەندییەی کردووە و بەرەو پێشوەوە بە گەشەداری زانیوە.       

تەسنیم: هەرێمی سەربەخۆی کوردستان لەگەڵ دەوڵەتی ناوەندیی عێراق ڕێککەوتووە بەڵام لە لایەکی دیکەوە سەبارەت بە هەناردەکردنی نەوت لەگەڵ تورکیا ڕێککەوتووە، بیرووڕای ئێوە لەمبارەیەوە چییە؟

لەبارەی ڕێککەوتن لەگەڵ تورکیا و دەرهێنانی نەوت، دەبێت بڵێیم کە ئێمە بە تەواوی لە چوارچێوەی یاساکانی عێراقدا هەڵسووکەوتمان کردووە، پەیوەندییە سیاسییەکانی ئێمە، کردەوە ئابووری و سیاسەتی دەرەوەی ئێمە لە چوارچێوەی سیاسەتی دەرەوەی عێراقدا بووە. هەرێمی کوردستان ئێستا ناسراوە و لە ناوچەیەکی هەستیار دایە، بە پێی ئەو هەستیارییانە کە هەیە و توندووتیژییەکانی سنووری، دەوڵەتی کوردستان بە باشی توانیوییەتی ئەم باروودۆخە ئاڵۆزە، هێور و سەقامگیر بکاتەوە. تەواوی کردەوەکانی ئێمە لە چوارچێوەی یاساکانی عێراقدا بووە و هیچ یەک لەوانە لە دەرەوەی ئەم یاسایانەدا نەبووە.

ئێواره‌ی ئه‌مڕۆ هه‌ینی 23/5/2014 به‌ بۆنه‌ی سه‌ردانی به‌ڕێز مسعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان بۆ فه‌ڕه‌نسا، فه‌رید یاسین بالیۆزی عێراق له‌ فه‌ڕه‌نسا ئێواره‌ خوانێكی بۆ سه‌رۆك بارزانی و شاندێكی یاوه‌ری، كه‌ پێكهاتبوو له‌ مه‌سرور بارزانی راوێژكاری ئه‌نجوومه‌نی ئاسایشی هه‌رێمی كوردستان و دكتۆر فوئاد حوسێن سه‌رۆكی دیوانی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردستان رێكخست.

له‌م ئێواره‌ خوانه‌دا، كه‌ كۆمه‌ڵێك له‌ دۆسته‌ شه‌خسیه‌كانی سه‌رۆك بارزانی و گه‌لی كورد ئاماده‌یبوون، خۆشحاڵی خۆیان به‌و سه‌ردانه‌ ده‌ربڕی، هه‌روه‌ها له‌ نێوان ئاماده‌بوواندا بیروڕا له‌سه‌ر بارودۆخی گشتی عێراق و كوردستان ئالوگۆڕ كرا. هه‌ر له‌م ئێواره‌خوانه‌دا بالیۆزی عێراق له‌ وته‌یه‌كدا خۆشحاڵی خۆی به‌ سه‌ردانی سه‌رۆك بارزانی بۆ فه‌ڕه‌نسا ده‌ربڕی و هیوای خواست، كه‌ ئاكامه‌كانی ئه‌م سه‌ردانه‌ به‌ خێر بۆ گه‌لی كوردستان و عێراق بگه‌ڕێته‌وه‌.

 هەینی, 23 ئایار 2014